ሽወደን፡ ልዑል ተርእዮታት ኣእምሮኣዊ ጸቕጢ ኣብ ልዕሊ ሕጋዊ ነባርነት ዘይብሎም ስደተኛታት

ሸውዓተ ካብ ዓስተር ናይ’ቶም ኣብ ሽወደን ብዘይ ዝኾነ ሕጋዊ ሰነድ ዝነብሩ ስደተኛታት ብኣእምሮኣዊ ጸቕጢ ከምዝሽገሩ ዝወጸ ሓድሽ መጽናዕቲ ኣረዲኡ። እቲ ብ ዩኒቨርሲቲ ጎተንበርግ ዝተኻየደ መጽናዕቲ ካብ 2014 ክሳዕ 2016 ንዝተኻየደ ኣብ ሽወደን ዝርከቡ ስደተኛታት ብዛዕባ መነባብርኦምን ዘገጥምዎም ኣእምሮኣዊ ጸቕጥታትን  ዝመርመረ ኣሃዛዊ መጽናዕቲ ምርኩስ ገይሩ ዝቐረበ እዩ።

እቲ መጽናዕቲ ንተሞክሮ ናይ 88 ኣብ ከተማታት ስቶኮልም፡ ጎተንበርን ማልሚን ብዘይሕጋዊ ሰነድ ዝነብሩ ደቅ-ተባዕትዮን ደቅ-ንስትዮን ስደተኛታት ብምስናድ እዩ ቀሪቡ። ከባቢ 15 ሚእታዊት ካብ’ቶም ኣብ’ቲ መጽናዕቲ ዝኣተዉ ስደተኛታት ዜጋታት ሃገራት ኣፍሪቃ እዮም።

እቲ መጽናዕቲ ከምዘነጸሮ፡ ካብ 25 ክሳዕ 35 ዓመት ዝዕድሚኦም ስደተኛታት ልዕሊ ካልኦት ክሊ ዕድመ ንጸገማት ኣእምሮኣዊ ጸቕጢ ዝተቓልዑ እዮም። ልዕሊ ፍርቂ ካብ’ቶም ኣብ’ቲ መጽናዕቲ ዝተሳተፉ ስደተኛታት ብሕሰምን ጥሜትን ተጻጊሞም ኣብ ቀጻሊ ጸቕጢ ዝርከቡ ምዃኖም እዉን እቲ መጽናዕቲ የረድእ።

እቶም ዝተጸንዑ ስደተኛታት ኣብ ሽወደን ዛጊት ዝኾነ መንበሪ ፍቓድ የብሎምን። እቲ ምኽንያት ዝተፈላለየ እዩ። ገሊኦም ናይ ዑቕባ ሕቶኦም ብምንጻጉ፡ ገለ ኣብ’ታ ሃገር ዘጽንሖም ቪዛ ብምሕራሩ፡ ገለ ድማ ኣብ’ታ ሃገር ከጽንሖም ዘኽእል ዝኾነ ዓይነት ጠለብ ዘየቕረቡ ብምዃኖም። ሓደ ሲሶ ካብ’ቶም ኣብ’ቲ መጽናዕቲ ዝቐረቡ ስደተኛታት ንልዕሊ 2 ዓመታት ብዘይ ዝኾነ ሕጋዊ ሰነድ ዝነብሩ ዘለዉ እዮም።

ኣብ ሽወደን ናይ ዑቕባ ጠለቦም ዝተነጽገ ስደተኛታት ጠለቦም ዳግማይ ከቕርቡ እንተወሓደ ኣርባዕተ ዓመታት ክጽበዩ ኣለዎም። ክሳዕ ሽዑ ኣብ ዘሎ ግዜ ሓደጋታት መጥረዝቲ ኣብ ልዕሊኦም የንጸላሉ።

ኣብ 2015 ጥራይ ልዕሊ 160,000 ስደተኛታት ሓተቲ ዑቕባ ናብ ሃገራ ድሕሪ ምእታዎም፡ ሽወደን ዋሕዚ ስደተኛታት ንምግታእ ተረርቲ ሕግታት ኤሚግሬሽን ኣብ ምትግባር ትርከብ። ምትእትታው ግዝያዊ ኣብ ክንዲ ነባሪ ፍቓድ ነባርነት ፡ ከምኡ’ውን ምጉዳል ሰብኣዊ ድሕነት ስደተኛታት ገለ ካብቶም እታ ሃገር ተተግብሮም ዘላ ተረርቲ ሕግታት እዮም።

ነቲ እዋናዊ መጽናዕቲ ካብ ዘቕረቡ ተመራመርቲ ዝኾነት ሊና ኣንደርሶን ከም ዝገለጸቶ፡ ሕጋዊ ሰነድ ነባርነት ዘይብሎም ስደተኛታት ንዝተፈላለዩ ጸቕጥታት ኣእምሮ ኣዚዮም ዝተቓልዑ ምዃኖም ፡ ተርእዮታት ሕማማት ኣእምሮ ኣብ’ቶም ስደተኛታት ልዑል ከምዝኾነን እዩ።

ዝበዝሑ ካብ’ቶም ብኣእምሮኣዊ ነውጺ ዝሽገሩ ዘለዉ ስደተኛታት ቅድሚ ናብ ሽወደን ምብጻሖም ብኣእምሮኣዊ በሰላታት ኲናትን ሕሰምን ዝተሰናበዱ ምዃኖም እውን እቲ መጽናዕቲ የረድእ።

TMP 25/03/2019

ስእሊ: ኦቬ ኖርድስቶርም/ ሻተርስቶክ ኮም

ኣብ ሽወደን ብዘይ ሕጋዊ ሰነድ ነባርነት ዝርከቡ ስደተኛታት ካብ ዝተፈላለዩ ማሕበራዊ ኣገልግሎታት ዝተጓነዩ እዮም።