ጥልያን 1 ቢልዮን ኤሮ ኣብ ሃገራት ሰሜን ኣፍሪቃ ኸተውፍር’ያ

ሚኒስተር ውሽጣዊ ጉዳያት ጥልያን ማቲዮ ሳልቪኒ። ስእሊ/ቫይስ ኒውስ/

ጥልያን ናይ ሓደ ቢልዮን ኤሮ “ልምዓታዊ ሓገዝ” ኣብ ሃገራት ሰሜን ኣፍሪቃ ኸተውፍር ምዃና፡ ሚኒስተር ውሽጣዊ ጉዳያት እታ ሃገር ማትዮ ሳልቪኒ ምስ ማዕከን ዜና Sky TG23 ኣብ ፈለማ ወርሒ ነሓሰ ኣብ ዝገበሮ ቃለ–ምልልስ ሓቢሩ።

እተን ቀንዲ ምንጪን መተሓላለፍቲን ዘይሕጋዊ ዋሕዚ ስደት ናብ ኤውሮጳ ዝኾና ሃገራት ሰሜና ኣፍሪቃ ቀዳሞት ተረባሕቲ’ቲ ልምዓታዊ ሓገዝ ከምዝኾና ይንገር። ሚኒስተር ሳልቪኒ ኣብ ዘረባኡ እቲ ልምዓታዊ ሓገዝ ኣብ ጽላታት ሕርሻ፡ ንግድን ሃብቲ ዓሳን ዝወፍር ከምዝኾነ እዩ ኣረዲኡ።

“ዕላማና ብሸነኽ ደቡብ ንዘሎ ዶባትና ምቊጽጻር ኮይኑ፡ ነቶም ንፖሊሲታተይ ዘሰይጥንዎ ዘለው ወገና ድማ ንቚጠባን ዕድላት ስራሕን ናይ’ቶም ኣብ ሕሱም መነባብሮ ዝርከቡ ኣማኢት ኣሽሓት ሰባት ንምዕባይ፡ ከባቢ ሓደ ቢልዮን ኤሮ ዝስለዓሉ መደባት ከነውፍር ንዳሎ ምህላውና ንምርኣይ እዩ፡” ይብል ሚኒስተር ሳልቪኒ። እቲ ሚኒስተር ወሲኹ፡ እቲ ተበግሶ ኣካል ናይቲ ምስ መርበባት ገበነኛታትን ዋሕዚ ስደትን ተኣሳሲሮም ዝኽሰቱ ኩነታት ጸጥታ ንምቅላስ ዝስረሓሉ ዘሎ ዓቢይ መደብ ምዃኑ ኣገንዚቡ።

ካብ 2016, ካብ ካልኦት ሃገራት ኤውሮጳ ዝለዓለ ቊጽሪ ዘይሕጋውያን ስደተኛታት ዝውሕዛ ዘሎ ጥልያን ፡  ካብ ሰሜናዊ ክፋል ኣፍሪቃ ናብኣ ዘብሉ ዘይሕጋውያን ስደተኛታት ንምግታእ ተረርቲ ሜላታት ተማሕድር ምህላዋ ይንገር። ከም ኣካል ናይ’ዚ፡ እዋናዊ መንግስቲ ጥልያን ወደባቱ ነተን ዘይሕጋውያን ስደተኛታት ካብ ማያት ማእከላይ ባሕሪ ዘድሕና ጀላቡ ዕጹው ጌሩ ይርከብ።

ወደባት ምዕጻውን ዘይሕጋውያን ስደተኛታት ምጥራዝን ጥራይ ኣኻሊ ከምዘይኮነ ዝተዛረበ ሚኒስተር ሳልቪኒ፡ ኣብ’ተን ምንጭን መተሓላለፊን እቶም ስደተኛታት ዝኾና ሃገራት ቁጠባዊ ዕብየትን ዕድላት ስራሕን ከተውሕስ ኣገዳሲ ከምዝኾነ ኣተሓሳሲቡ።

እቲ ኢጣልያዊ ሚኒስተር ወሲኹ፡ ዝኾነ ዓይነት ሕሉፍ ገበን ዘለዎ ስደተኛ ዑቕባ ናይ ምሕታት መሰል ክንፈጎ ዝግድድ ሕጊ ንምጽዳቕ ንባይቶ ሃገሩ ኣብ ምእማን ክጽዕት ከምዝኾነ፥ ኤውሮጳዊ ሕብረት ድማ ኣብ መጻኢ ምስ ሃገራት ኣፍሪቃ ዝበጽሖም ስምምዓት ንግዲ ፡ እተን ሃገራት ንዝጥረዙ ስደተኛታት ዜጋታተን ክቕበላ ዘገድድ ቅድመ–ኩነት ዘካተቱ ስምምዓት ንምግባሮም ጸዊዑ ምህላው ኣነጺሩ።  

ሚኒስተር ሳልቪኒ ኣብ ዝመጽእ ቀረባ እዋን’ውን ናብ ሞሮኮ፡ቱኒዝያን ሊብያን ክበጽሕ እዩ። ሚኒስትሪ ውሽጣዊ ጉዳያት ጥልያንን ኣህጉራዊ ማእከል ንምዕባለ ፖሊሲታት ስደትን (ICMPD) ብዝዓመሙዎ ሓባራዊ ስራሕ ፡ ኣብተን ሰለስተ ሃገራት ኣብ ምሕደራ ስደትን ስደተኛታትን ዘቕለቡ መደባት ዝውዕል ናይ 90.5 ሚልዮን ኤሮ ገንዘባዊ ደገፍ ካብ ማዕከን ልምዓታዊ ሓገዝ ኤውሮጳዊ ሕብረት ንኣፍሪቃ ምውሓሶም ይፍለጥ። እቶም መደባት ኣብ ምውሓስ ዶባትን ምድላብ ዓቕሚ ስበኣዊ ሓገዛትን እተን ሃገራት ዘድሃቡ’ዮም።

ካብ 2013, ዛጊት ልዕሊ 600,000 ኣፍሪቃውያን ዘይሕጋውያን ስደተኛታት ማእከላይ ባሕሪ ተሳጊሮም ናብ ዓዲ–ጥልያን ከምዝበጽሑ ዝግለጽ ኮይኑ፡ ከባቢ 80 ሚእታዊት ካብዚኣቶም ኣብ’ታ ሃገር ዝነብሩ ዘለው’ዮም።

TMP – 22/08/2018