بر اساس تعریف موسسه بین المللی مهاجرت (IOM) ، مهاجر”کسی ست که در حال گذر و یا گذشته ازمرز کشور خود و یا مرز شهر محل اقامت دائم می باشد.” شخصی که این توضیح بر وضعیت او وفق داشته باشد، مهاجر محسوب می شود، فارغ از اینکه به طور قانونی مهاجرت کرده باشند یا نه و یا اینکه آزادانه تصمیم به مهاجرت گرفته اند یا نه. همچنین دلیل مهاجرت آنها هم اهمیتی در این تعریف ندارد.

مهاجر غیر قانونی شخصی ست ، که بدون مدارک مسافرتی و یا ویزای معتبر وارد یک کشور شده باشد. مهاجرین غیر قانونی برای جلوگیری از دستگیری و بازگردانده شدن به کشور خود ، بدون گذر از کنترل های مرزی و از راههای دیگر وارد کشور می شوند.

درسوی دیگر، مهاجر قانونی شخصی ست که با مدارک مسافرتی رسمی شامل ویزا و مجوزهای مربوط ( برای کار ، اقامت ، درس خواندن و غیره ) وارد کشور مقصد می شود.زمانی که مهاجر در هنگام گذر از مرزاین مدارک را ارائه میکند و به طور رسمی از مسئولین اجازه ورود دریافت میکند ، مهاجر قانونی طلقی می شود.

پناهجو شخصی ست که ، از کشور خود به دلیل آسیب و آزاری جدی فرار کرده و برای حمایت بین المللی و پناهندگی در کشور دیگری اقدام میکند.

پناهجویان بر طبق کنوانسیون 1951 پناهندگی ملل متحد مصون می باشند. این قانون اعلام میکند که حتی در صورتی که شخص به طور غیر قانونی وارد کشور شده باشد، باید به پروسه و بررسی عادلانه و کارآمد پناهجویی دسترسی داشته باشند تا بتوانند در مدت زمان بررسی درخواستشان در امنیت زندگی کنند.

اگر درخواست یک پناهجو رد شود،مجبور است کشور را ترک کند. همچنین مهاجر غیر قانونی ای که اجازه ی زندگی در کشوری را ندارد باید انجا را ترک کند.

پناهندگان کسانی هستند که از یک وضعیت نظامی( مانند جنگ) و یا آسیب در حال فرار هستند. یک پناهجو در صورتی “پناهنده” خوانده می شود که درخواست پناهندگی وی قبول شود.برای قبولی درخواست پناهندگیشان، ایشان باید بتوانند ثابت کنند که تحت تهدید و آسیب جدی، به دلیل نژاد ، مذهب ، ملیت ، عضویت در گروهی اجتماعی و یا نظرات سیاسی در کشور خود هستند. پناهنده حق ماندن برای مدت معینی در کشوری که آنها را پناهنده اعلام کرده دارد. پناهندگان همچنین تحت حمایت بین الملی قرار میگیرند.

در حالی پناهنده و پناهجو برای در امان ماندن از آسیبی جدی از کشور خود فرار کرده اند، مهاجر اقتصادی به شخصی اطلاق می شود که کشور خود را برای پیشرفت در وضعیت اقتصادی خود ترک کرده است. مهاجرین اقتصادی کسانی هستند که برای بهبود کیفیت زندگی خود داوطلبانه سفر میکنند. اگر ایشان به طور غیرقانونی به کشور دیگری وارد شوند ، احتمالا دستگیر شده و به کشور خود بازگردانده می شوند.مهاجرین اقتصادی طبق” قانون 1951 پناهندگی ملل متحد” واجد شرایط درخواست پناهندگی نمی باشند.

بی جا شده ی داخلی، شخصی ست که به اجبارناچار به فرار از محل سکونت خود به محلی خارج از مرزهای کشور خود شده است. معمولا دلایل این امر درگیری های مسلحانه ، نقض حقوق بشر و یا یک فاجعه ( طبیعی و یا غیر طبیعی) می باشد.

واژه هایی چون خردسال بدون همراه ، کودک مهاجر،کودک مهاجربدون همراه و نوجوان مهاجربه اشخاص زیر 18 سال که تحت حمایت خانواده و یا محافظ قانونی نمیباشند، اطلاق می شود. “قانون حقوق کودکان ملل متحد” اشخاص زیر 18 سال را “کودک ” خطاب میکند.

مدیریت مرزی شامل تمام قوانین ، سیاست ها و سایر مقیاس هایی ست که تسهیل کننده و یا محدود کننده ی مهاجرت های مجاز (حرفه ای ، کاری ، مطالعاتی، پیوستن به خانواده، پناهندگی و غیره ) و یا سایرجابه جایی انسانها (توریستی،دیدار خانوادگی،کار کوتاه مدت،جلسه کاری و غیره ) می باشد. مدیریت مرزی به دلیل رسمی کردن دلایل عبور از مرزها و پیشگیری از ورود های غیر قانونی به کشوراست.

قاچاق انسان ” مربوط به زمانی ست که شخصی به طور غیرقانونی داخل یک کشور و یا از کشوری به کشور دیگر، برای مقاصد سوءاستفاده گرانه درحال حرکت است. اگر شخصی توسط قاچاقبر خود مورد تهدید، ربوده شدن ، گول خوردن ،فریب و مورد آزار و قراربگیرد و یا به او قول های واهی برای دریافت پول و یا امکانات داده شود ، یعنی قربانی قاچاق انسان قرار گرفته است.

“قاچاقبری” اما از سوی دیگر فقط به کمک کردن به مردم برای عبور غیر قانونی از مرزها اطلاق می شود و الزاما شامل آزار و اذیت و تهدید نمی باشد.قاچاقچیانی که راه را برای عبور غیر قانونی از مرزها هموار میکنند ، مجرم محسوب می شوند.

کشور مبدا یک شخص ، کشوری ست که وی بیشتر زمان عمر خود را آنجا زندگی کرده است ، چه ملیت آنجا را داشته باشد چه نداشته باشد.

کشورهای ترانزیت کشورهایی هستند که مهاجرین در طی سفر خود از مبدا به مقصد از آن عبور میکنند. ممکن است انها در آن کشور برای چند روز، چندماه و یا چندسال زندگی کنند.و گاهی ممکن است هیچگه به کشور مقصد خود نرسند.

کشور مقصد ،کشوری ست که مهاجر قصد پایان دادن به حرکت خود و مستقر شدن را دارد. بسیاری از مهاجرین هیچ گاه به کشور مقصد خود نمیرسند زیرا یا ممکن است در کشور ترانزیت مستقر شده باشند و یا به کشور مبدا بازگشته باشند.

برای مثال اگر شخصی خانه ی خود را در ایران ترک کند و از راه زمینی برای مستقر شدن در فرانسه راه بیافتد، ممکن است که از کشور ترکیه عبور کند. پس کشور مبدا آن شخص ایران ، کشور مقصد او فرانسه و کشور ترانزیت وی ترکیه خواهد بود.

شخص بازگشته شخصی ست که به کشور مبدا خود بعد ازکوچ و مهاجرت باز میگردد. این بازگشت ممکن است داوطلبانه و یا اجباری باشد.

بازگشت داوطلبانه بازگشتی ست که شخص به انتخاب خود تصمیم آزادانه به بازگشت به کشور مبدا یا کشوری دیگر میگیرد.بازگشت داوطلبانه میتواند مستقل و یا با همراهی باشد.بازگشت داوطلبانه با همراهی می تواند شامل حمایت های اداری ، سیاسی، اقتصادی وکمک برای استقرار مجدد باشد.

بازگشت اجباری بازگشت ناچارانه شخص به کشور مبدا خود و یا کشور سومی می باشد. بازگشت اجباری نتیجه ی یک حکم اداری و یا قضایی می باشد. دیپورت و اخراج کردن ، نوعی از بازگشت اجباری می باشند.

بازگشت حق خصوصی یک پناهنده ، اسیر جنگی و یا زندانی مدنی برای برگشتن به کشورملیت خود، تحت شرایط مشخص می باشد. این همچنین شامل بازگشت مهاجرین و یا کارکنان بین الملی تحت بحرانهای بین الملی به کشور خود می باشد.بازگشت یک ایرانی، این به معنای بازگشت وی به کشورخود یعنی ایران می باشد.

اسکان مجدد یعنی جابه جایی و ادغام مهاجر با یک محیط جدید،معمولا کشور سومی، برای در امان ماندن از تهدید و آسیب.کشوری که آنها را اسکان میدهد معمولا به آنها حق اقامت طولانی مدت می دهد.